Tom 1 Nr 2 (2018): Godność jako źródło praw i wolności
Artykuły

Problematyka roszczeń wysiedlonych Niemców w świetle decyzji ETPC z 2008 r. w sprawie Preussische Treuhand GmbH & CO. Kg A. A. v. Polska

PDF HTML
  • Piotr Sobański
Piotr Sobański
Bio

Opublikowane 30-12-2019

Słowa kluczowe

  • Art. 1 Protokołu Nr 1,
  • odszkodowania wojenne,
  • wysiedlenia,
  • wywłaszczenie,
  • Ziemie Odzyskane
Prawa autorskie

Jak cytować

Sobański, Piotr. 2019. “Problematyka Roszczeń Wysiedlonych Niemców W świetle Decyzji ETPC Z 2008 R. W Sprawie Preussische Treuhand GmbH & CO. Kg A. A. V. Polska”. The Legal Culture 1 (2): 118-31. https://doi.org/10.37873/legal.2018.1.2.27.

Abstrakt

W artykule zostały omówione kwestie poruszone w decyzji o niedopuszczalności skarg w sprawie nr 47550/06. Skarżący utrzymywali, że dokonane przez Polskę wywłaszczenia niemieckiego mienia na dawnych niemieckich terytoriach były sprzeczne z prawem międzynarodowym i spowodowały utrzymującą się sytuację naruszenia prawa własności. Zdaniem skarżących wysiedlenia dokonane w latach 1944-1945 spełniały znamiona zbrodni przeciwko ludzkości. ETPC odrzucił skargi, uznając ich niezgodność ratione personae, ratione temporis oraz ratione materiae. Art. 1 Protokołu Nr 1 do EKPC nie może być interpretowany jako norma nakładająca obowiązek zwrotu mienia wywłaszczonego przez państwo przed ratyfikacją EKPC.

PDF HTML

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

  1. Barcz J., Frowein J.A., Ekspertyza w sprawie roszczeń z Niemiec przeciwko Polsce w związku z drugą wojną światową, 2004, s. 18, 17, 29, 30, http://www.mpil.de/files/pdf1/anspr_pol.pdf, dostęp: 10 lutego 2019.
  2. Barcz J., W sprawie roszczeń majątkowych tzw. Niemców. O własności, cynizmie i polityce, „Krytyka Prawa” nr 1, 2009.
  3. Bielawska A., Normalizacja stosunków polsko-niemieckich – proces wciąż trwający?, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” nr 3, 2009. DOI: https://doi.org/10.14746/ssp.2009.3.10
  4. Blumenwitz D., Gutachten, Würzburg 2002, http://www.peacepalacelibrary.nl/ebooks/files/Stellungnahme _zu_Gutachten.pdf, dostęp: 24 stycznia 2017.
  5. Bodnar A., Skuteczność Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w Polsce, [w:] Skuteczność prawa, red. T. Giaro, Warszawa 2010.
  6. Bothe M., Die Anwendung der Europäischen Menschenrechtskonvention in bewaffneten Konflikten – eine Überforderung?, „Zeitschrift für Ausländisches Öffentliches Recht und Völkerrecht” nr 65, 2005.
  7. Brandes D., Flucht und Vertreibung (1938–1950), Europäische Geschichte Online, http://www.ieg-ego.eu/brandesd-2011-de, dostęp: 9 lutego 2019.
  8. Buschbeck K., Völkerrechtliche Praxis der Bundesrepublik Deutschland im Jahre 1964, „Zeitschrift für Ausländisches Öffentliches Recht und Völkerrecht” nr 26, 1966.
  9. Cywiński P., Nowi „wypędzeni”, „Uważam Rze” 20–26 lutego 2012.
  10. Czaplińska A., Określanie własnej kompetencji przez sądy międzynarodowe – granica czy przejaw swobody orzeczniczej?, [w:] Granice swobody orzekania sądów międzynarodowych, red. A. Wyrozumska, Łódź 2014.
  11. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 7 października 2008 r., skarga nr 47550/06, Preussische Treuhand GmbH & CO. Kg A.A. v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 5 lutego 2019.
  12. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 13 grudnia 2000 r., skarga nr 33071/96, Jan Malhous v. Republika Czeska, www. echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  13. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 2 marca 2005 r., skarga nr 71916/01, Wolf-Ulrich von Maltzan i inni v. Niemcy, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  14. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 13 grudnia 2005 r., skarga nr 17120/04, Josef Bergauer i inni v. Republika Czeska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  15. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 7 października 2008 r., skarga nr 47550/06, Preussische Treuhand GmbH & CO. Kg A.A. v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  16. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 19 grudnia 2002 r., skarga nr 31443/96, Jerzy Broniowski v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  17. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 9 grudnia 2008 r., skarga nr 28742/08, Heinrich Fenske v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  18. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 9 grudnia 2008 r., skarga nr 13410/07, Franz Heuer v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  19. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 9 grudnia 2008 r., skarga nr 7948/07, Markward von Loesch v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  20. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 9 grudnia 2008 r., skarga nr 28716/08, Wilhelm Marrek v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  21. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 9 grudnia 2008 r., skarga nr 7913/07, Gerhard Stumpe v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  22. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 9 grudnia 2008 r., skarga nr 11172/07, Elwira Toscano v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  23. Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 9 grudnia 2008 r., skarga nr 5239/07, Karin Emma Alma Zimmermann v. Polska, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  24. Dekret z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. 1946 Nr 13, poz. 87).
  25. Dekret z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. 1946 Nr 49, poz. 279).
  26. Dekret z dnia 15 listopada 1946 r. o zajęciu majątku państw pozostających z Państwem Polskim w stanie wojny w latach 1939–1945 i majątku osób prawnych i obywateli tych państw oraz o zarządzie przymusowym nad tymi majątkami (Dz. U. 1946 Nr 62, poz. 342).
  27. Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz. U. 1944 Nr 15, poz. 82).
  28. Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. 1944 Nr 4, poz. 17).
  29. Detlefsen B., Flucht und Vertreibung der Deutschen nach dem Zweiten Weltkrieg aus Polen, GRIN Verlag, München 2013.
  30. Eckert J., Reparacje wojenne a rezygnacja z nich: niemiecko-polskie stosunki z perspektywy historyczno-prawnej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 2, 2005.
  31. Fiedler W., Viermächte-Verantwortung ohne Friedensvertrag? – Zur rechtlichen Funktion eines Friedensvertrages mit Deutschland, „Neue Juristische Wochenschrift” 1985.
  32. Fiedorow D., Rola Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w kształtowaniu wspólnotowego standardu ochrony prawa własności jako prawa podstawowego, „Kwartalnik Prawa Publicznego” nr 1, 2004.
  33. Frowein J.A., [w:] Gutachten zu den Benes-Dekreten und zum Beitritt der Tschechischen Republik zur Europäischen Union, red. J.A. Frowein i U. Bernitz, Lord Kingsland Q.C., Luxemburg 2002, http://www. europarl.europa.eu/RegData/etudes/etudes/join/2002/323934/DG-4-AFET_ET(2002)323934_DE.pdf, dostęp: 7 lutego 2019.
  34. Gafert B., Vier Phasen von Flucht und Vertreibung – zur Vorgeschichte der Ankunft in der SBZ (1944/45-1947/48, http://www.fes.de/magdeburg/pdf/6_10_14_Gafert.pdf, dostęp: 24 stycznia 2017.
  35. Gertner T., Thesen der Beschwerde der Preußischen Treuhand für diverse Heimatvertriebene zum EGMR, http://www.preussische-treuhand.org/de/Presse/PDF/Thesen.pdf, dostęp: 6 lutego 2019.
  36. Góralski W.M., Podstawy prawne, przedmiot i program przewłaszczenia własności niemieckiej na Ziemiach Zachodnich i Północnych na podstawie i w ramach Umowy Poczdamskiej, [w:] Problem reparacji, odszkodowań i świadczeń w stosunkach polsko-niemieckich 1944–2004. Tom I. Studia, red. W.M. Góralski, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2004.
  37. Góralski W.M., Przejęcie własności niemieckiej przez Państwo Polskie po drugiej wojnie światowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych a niemieckie roszczenia odszkodowawcze, Warszawa 2004, http:// uwlaszczenia.gabo.pl/dok1.php?id=126, dostęp: 7 lutego 2019.
  38. Góralski W.M., Znaczenie ekspertyzy Barcz-Frowein w sprawie roszczeń z Niemiec przeciwko Polsce w związku z II wojną światową dla stosunków polsko-niemieckich, [w:] Transfer, obywatelstwo, majątek. Trudne problemy stosunków polsko-niemieckich. Studia i dokumenty, red. W.M. Góralski, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2005.
  39. Grzeszczak R., Problematyka roszczeń majątkowych w stosunkach polsko-niemieckich, http://robertgrzeszczak.bio.wpia.uw.edu.pl/files/2012/10/PROBLEMATYKA-ROSZCZE%C5%83-MAJ%C4%84TKOWYCH.pdf, dostęp: 5 lutego 2019.
  40. Hambura S., Reparacje wojenne w stosunkach polsko-niemieckich, Ekspertyza z dnia 3 stycznia 2004 r., Biuro Studiów i Ekspertyz nr 302, IP-105 P, http://biurose.sejm.gov.pl/teksty_pdf_04/e-302.pdf, dostęp: 6 lutego 2019.
  41. Herbert U., Nicht entschädigungsfähig? Die Wiedergutmachungsansprüche der Ausländer, [w:] Wiedergutmachung in der Bundesrepublik Deutschland, red. L. Herbst, C. Goschler i R. Oldenbourg, München 1989. DOI: https://doi.org/10.1515/9783486704075-015
  42. Jarosz-Żukowska S., Właściwość Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach dawnych aktów nacjonalizacyjnych i wywłaszczeniowych oraz nowego ustawodawstwa restytucyjnego – sprawy polskie, s. 208, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/34398/0013.pdf, dostęp: 9 lutego 2019.
  43. Kacprzak P., Administracyjne i prawne formy organizacji wysiedleń ludności niemieckiej z Polski w latach 1948–1949, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/34670/003.pdf, dostęp: 8 lutego 2019.
  44. Kacprzak P., Organizacja przesiedleń ludności niemieckiej z Polski do stref okupacyjnych w Niemczech w roku 1946, „Przegląd Prawa i Administracji” t. LXXX, 2009.
  45. Klafkowski A., Umowa Poczdamska z dnia 2 VIII 1945 r., Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1960.
  46. Klein E., Gutachten zur Rechtslage des im heutigen Polen entzogenen Privateigentums Deutscher, Potsdam 2005.
  47. Krasuski J., Historia polityczna Europy Zachodniej 1945–2002, Wydawnictwo Kurpisz S.A., Poznań 2003.
  48. Kukułka J., Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945–1996, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1996.
  49. Labuda G., Polska granica zachodnia. Tysiąc lat dziejów politycznych, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1974.
  50. Libicki M., Napieraj N., Powiernictwu chodzi o rewizję historii, „Rzeczpospolita” 28 grudnia 2006.
  51. Łaski P., Refleksje na temat żądań odszkodowawczych niemieckich „osób wypędzonych” z tytułu ich wywłaszczenia w Polsce po II wojnie światowej, „Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno-Rolniczej im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy. Nauki Społeczne”, z. 30, 2001.
  52. Madajczyk P., Wysiedlenia i przesiedlenia popoczdamskie ludności niemieckiej z Polski, [w:] Transfer, obywatelstwo, majątek. Trudne problemy stosunków polsko-niemieckich. Studia i dokumenty, red. W. M. Góralski, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2005.
  53. Musiał B., Niemieckie żądania roszczeniowe: Racje i prawa zgłaszających roszczenia w świetle historii, [w:] Jak zabezpieczyć polską własność w północnej i zachodniej Polsce przed roszczeniami niemieckimi. Rozszerzenie Unii Europejskiej w 2004 roku a roszczenia niemieckie, red. I. Arent, M. Libicki i D. Arciszewska-Mielewczyk, Olsztyn 2008.
  54. Muszyński M., Opinia dotycząca projektu uchwały w sprawie uznania deklaracji z 23 sierpnia 1953 r. o zrzeczeniu się przez Polskę reparacji wojennych za nieobowiązującą, „Przegląd Sejmowy” nr 4, 2005.
  55. Muszyński M., Skuteczność oświadczenia rządu PRL z 23 sierpnia 1953 r. w sprawie zrzeczenia się reparacji: rozważania w świetle prawa międzynarodowego, „Kwartalnik Prawa Publicznego” nr 3, 2004.
  56. Nitschke B., Wysiedlenie ludności niemieckiej z Polski w latach 1945–1949, Zielona Góra 1999.
  57. Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 18 stycznia 1945 r., w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. 1945 Nr 3, poz. 13).
  58. Paech N., Das Potsdamer Abkommen von 1945 oder das Ende einer völkerrechtlichen Epoche, Potsdam 2005, http://norman-paech.de/app/download/5791545287/Das+Potsdamer+Abkommen+von+1945.pdf, dostęp: 24 stycznia 2017.
  59. Pešek J., Der internationale Rahmen der Zwangsaussiedlung der Sudetendeutschen, [w:] Geschichte verstehen, Die Entwicklung der deutsch-tschechischen Beziehungen in den böhmischen Ländern, 1848–1948, red. Z. Beneš i V. Kural, Gallery, Praha 2002.
  60. Protokół Nr 4 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 16 września 1963 r. (Dz. U. 1995 Nr 36, poz. 175).
  61. Putzke H., Morber G., Powiernictwo Pruskie – problem legalności działania, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” nr 1, 2008.
  62. Ress G., Die abschliessende Regelung in bezug auf Deutschland: Garantiefunktion der Vier Mächte?, [w:] Recht zwischen Umbruch und Bewahrung, red. R. Bernhardt i U. Beyerlin, Springer, Berlin 1995. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-57785-7_52
  63. Rudnicki S., Nieruchomości poniemieckie, [w:] Nieruchomości. Problematyka prawna, red. G. Bieniek i S. Rudnicki, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2005.
  64. Sandorski J., Opieka dyplomatyczna a międzynarodowa ochrona praw człowieka, Poznań 2006.
  65. Sierakowski B., Wyłączenie osób narodowości niemieckiej z grona uprawnionych określonych w projekcie ustawy o świadczeniach pieniężnych przyznawanych niektórym osobom, których dotyczyły procesy nacjonalizacji, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 4, 2009.
  66. Sułek J., Traktat Graniczny RP – RFN z 14 listopada 1990 roku jako ostateczne zamknięcie polsko-niemieckiego sporu o granicę po II wojnie światowej (ze wspomnień głównego negocjatora po 25 latach), „Niepodległość i Pamięć” nr 1, 2017.
  67. Sułek J., Traktaty polsko-niemieckie z 1990 i 1991 roku – prawda i fałsz (część II), „Przegląd” 14 stycznia 2007.
  68. Surminski A., Der Schrecken hatte viele Namen, [w:] Flucht und Vertreibung. Deutschland zwischen 1944 und 1947, red. F. Grube, G. Richter, Hoffmann und Campe, Hamburg 1980.
  69. Szachułowicz J., Problematyka prawna własności nieruchomości poniemieckich w Polsce, [w:] Jak zabezpieczyć polską własność w północnej i zachodniej Polsce przed roszczeniami niemieckimi. Rozszerzenie Unii Europejskiej w 2004 roku a roszczenia niemieckie, red. I. Arent, M. Libicki i D. Arciszewska-Mielewczyk, Klub Parlamentarny „Prawo i Sprawiedliwość”, Olsztyn 2008.
  70. Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o potwierdzeniu istniejącej między nimi granicy, podpisany w Warszawie dnia 14 listopada 1990 r. (Dz. U. 1992 Nr 14, poz. 54).
  71. Układ między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o podstawach normalizacji ich wzajemnych stosunków, podpisany w Warszawie dnia 7 grudnia 1970 r. (Dz. U. 1972 Nr 24, poz. 168).
  72. Umowa Poczdamska z dnia 2 sierpnia 1945 r., http://avalon.law.yale.edu/20th_century/decade17.asp, dostęp: 8 lutego 2019.
  73. Umowa z dnia 16 sierpnia 1945 r. między Tymczasowym Rządem Jedności Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w sprawie wynagrodzenia szkód, wyrządzonych przez okupację niemiecką, [w:] Problem reparacji, odszkodowań i świadczeń w stosunkach polsko-niemieckich 1944–2004. Tom II. Studia, red. S. Dębski i W.M. Góralski, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2004.
  74. Ustawa z dnia 6 maja 1945 r. o majątkach opuszczonych i porzuconych (Dz. U. 1945 Nr 17, poz. 97).
  75. Ustawa z dnia 18 listopada 1948 r. o przejściu na własność Państwa niektórych lasów i innych gruntów samorządowych (Dz. U. 1948 Nr 57, poz. 456).
  76. Ustawa z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. 1968 Nr 3, poz. 6).
  77. Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz. U. 1969 Nr 13, poz. 95).
  78. Ustawa z dnia 26 lutego 1951 r. o podatkach terenowych (Dz. U. 1951 Nr 14, poz. 106).
  79. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 10 maja 2001 r., skarga nr 25781/94, Cypr v. Turcja, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  80. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 3 grudnia 2002 r., skarga nr 30324/96, Elena Smoleanu v. Rumunia, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  81. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 18 grudnia 1996 r., skarga nr 15318/89, Titina Loizidou v. Turcja, www.echr.coe.int, dostęp: 8 lutego 2019.
  82. Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 17 maja 1952 r. w sprawie zaokrąglenia podstawy opodatkowania, kwot należności podatkowych i innych, podstawy obliczania i kwot odsetek (dodatku) za zwłokę oraz podstawy obliczania i kwot kosztów egzekucyjnych (Dz. U. 1952 Nr 53, poz. 346).
  83. Zayas de A.M., Vertreibung und Völkerrecht, Klosterneuburg 2007, http://www.sudeten.at/de/ dokumente/pdf/zayas_vertreibung.pdf, dostęp: 5 lutego 2017.
  84. Zägel J., Steinweg R., Vergangenheitsdiskurse in der Ostseeregion. Band 2, Lit Verlag, Berlin 2007.
  85. Ziemer K., Kultura pamięci i wspomnień w Niemczech po drugiej wojnie światowej, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, vol. 28, 2011.

Podobne artykuły

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.