Tom 7 (2024)
Artykuły

Przestępstwo zgwałcenia w świetle Poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny (druk nr 1091)

HTML
Kamil Bajer
Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS w Warszawie
cover

Opublikowane 30-12-2024

Słowa kluczowe

  • zgwałcenie, zgoda, domniemanie niewinności, środki nacisku.

Prawa autorskie (c) 2024 The Legal Culture

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Jak cytować

Bajer, Kamil. 2024. “Przestępstwo zgwałcenia W świetle Poselskiego Projektu Ustawy O Zmianie Ustawy – Kodeks Karny (druk Nr 1091)”. The Legal Culture 7 (December). https://doi.org/10.37873/legal.2024.7.125.

Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki przestępstwa zgwałcenia, aktualnej z uwagi na zgłoszony Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny (druk nr 1091). Przedstawiono w nim rozwiązania będące przedmiotem zmian, by następnie omówić, jak w obecnym brzmieniu art. 197 § 1 k.k. sankcjonuje przestępstwo zgwałcenia. W artykule uwzględniono zagrożenia wynikające ze zmiany czynności wykonawczej przestępstwa zgwałcenia, a następnie odwołano się do zamiaru obalenia domniemania zgody na obcowanie płciowe, jak również zarysowano wątpliwości odnoszące się do ewentualnego naruszenia domniemania niewinności. Celem opracowania było uwypuklenie najważniejszych wątpliwości powstałych w odniesieniu do zmian art. 197 § 1 k.k. oraz odpowiedź na pytanie, czy obecne brzmienie powołanego przepisu jest wystarczające, jeżeli chodzi o ochronę osób pokrzywdzonych. Autor dochodzi do wniosku, że Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny – druk nr 1091, w zakresie, w jakim wprowadza zmianę treści art. 197 § 1 k.k., jest niedopracowany, stwarza szereg zagrożeń interpretacyjnych i w rzeczywistości przyczyniać się będzie do zwiększenia subiektywizacji ocen w przypadku przestępstwa zgwałcenia. Dostrzega przy tym głęboki sens unormowania domniemanej zgody na obcowanie płciowe, obecnego w aktualnie obowiązującym art. 197 § 1 k.k.

HTML

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

  1. Literatura:
  2. Berent M., Filar M., komentarz do art. 197 k.k., teza 14 [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, wyd. V, Warszawa 2016.
  3. Bielski M., komentarz do art. 197 k.k., teza 47 [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117–211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
  4. Brząkała J., Przestępstwa seksualne w kodeksach karnych z 1932 i 1969 r., „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 1971, t. XXI.
  5. Budyn-Kulik M., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 11.07.2012 r. (II AKa 99/12), „Prawo w Działaniu” 2013, t. 16 (Sprawy Karne).
  6. Czerwiński S., Nierząd na tle przepisów kodeksu karnego z 1932 r., „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1934, nr 14.
  7. Filar M., Przestępstwa seksualne w polskim prawie karnym, Toruń 1985.
  8. Friedman J., Valenti J., Yes Means Yes: Visions of Female Sexual Power and A World Without Rape, New York 2008.
  9. Grzywo-Dąbrowski W., Uwagi lekarza sądowego do Projektu Kodeksu Karnego, „Głos Sądownictwa” 1929, r. I, nr 10.
  10. Hanausek T., Przemoc jako forma działania przestępczego, Warszawa 1966.
  11. Kessler R.C., Berglund P., Demler O., Jin R., Merikangas K.R., Walters E.E., Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication, „Archives of General Psychiatry” 2005, Vol. 62, https://doi.org/10.1001/archpsyc.62.6.593.
  12. Kloc K., Przestępczość na tle seksualnym w przedwojennym Krakowie 1918–1939 [w:] Ciało, seksualność, pornografia – kontekst historyczny, red. P. Jędrzejewski, K. Szlęzak, G. Szuster, Kraków 2014.
  13. Kłączyńska N., komentarz do art. 197 k.k., teza 15 [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, LEX 2014.
  14. Krzemiński T., Prostytucja w miastach pomorskich w okresie międzywojennym (zarys problematyki) [w:] Margines społeczny Drugiej Rzeczypospolitej, red. M. Rodak, Warszawa 2013 (seria „Metamorfozy społeczne”, t. 6).
  15. Lewartowicz Z., Fałszywe oskarżenia o przestępstwa seksualne, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1923, nr 43.
  16. Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, wydanie trzecie, Lwów 1932.
  17. Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, wydanie czwarte, Lwów 1935.
  18. Michalska-Warias A., Podstęp przy zgwałceniu w prawie polskim oraz angielskim i amerykańskim, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, t. XXI .
  19. Möller A., Söndergaard H.P., Helström L., Tonic immobility during sexual assault – a common reaction predicting post-traumatic stress disorder and severe depression, „Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica” 2017, Vol. 96, Issue 8, https://doi.org/10.1111/aogs.13174.
  20. Płatek M., Kryminologiczno-epistemologiczne i genderowe aspekty przestępstwa zgwałcenia, „Archiwum Kryminologii” 2010, t. XXXII.
  21. Rodak M., Przestępstwo zgwałcenia i jego sprawcy w II Rzeczypospolitej. Próba wstępnej charakterystyki, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa” 2015, t. XVIII.
  22. Sierakowska K., Elementy kobiecego dyskursu o seksualności na łamach międzywojennych periodyków dla kobiet [w:] Kobieta i małżeństwo. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 2004.
  23. Szczucki K., Rola zgody w strukturze przestępstwa na przykładzie przestępstwa zgwałcenia, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2011, r. XV, z. 1.
  24. Theuss P., Skulimowska J., Gwałt a zgwałcenie w polskim prawie karnym, „Problemy Prawa Karnego” 2022, t. 6, nr 2.
  25. Warylewski U., komentarz do art. 197 [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Legalis 2020.
  26. Widacki J., Cempura A., Przybycień M., Przestępstwo zgwałcenia i jego ściganie po ostatniej nowelizacji Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego, „Palestra. Pismo Adwokatury Polskiej” 2014, r. LIX, nr 681.
  27. Widacki J., Szuba-Boroń A., Przestępstwo zgwałcenia w Polsce w latach 1999–2017, „Archiwum Kryminologii” 2019, t. XLI, nr 2.
  28. Akty prawne:
  29. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483).
  30. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 z późn. zm.).
  31. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 z późn. zm.).
  32. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 60, poz. 571 z późn. zm.).
  33. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.).
  34. Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, sporządzona w Stambule dnia 11 maja 2011 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 961).
  35. Sexual Offences Act 2003 (c. 42), http://www.legislation.gov.uk/ukpga/2003/42/contents, dostęp: 5 kwietnia 2024 r.
  36. Orzecznictwo:
  37. Orzecznictwo Sądu Najwyższego, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1933, nr 12.
  38. Orzecznictwo Sądu Najwyższego, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1933, nr 24.
  39. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1997 r., sygn. V KKN 346/96, LEX nr 51679.
  40. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2001 r., sygn. V KKN 95/99, LEX nr 51671.
  41. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2002 r., sygn. IV KK 285/02, LEX nr 55532.
  42. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2005 r., sygn. II KK 504/04, LEX nr 200229.
  43. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2009 r., sygn. IV KK 339/08, „Biuletyn Prawa Karnego” 2009, nr 5, s. 20.
  44. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2001 r., sygn. II KKN 349/98, OSNKW 2001, nr 7–8, poz. 53.
  45. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2006 r., sygn. V KK 360/05, OSNwSK 2006/1/819, LEX nr 333327.
  46. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2020 r., sygn. III KK 286/20, LEX nr 3168834.
  47. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 grudnia 2012 r., sygn. II AKa 256/12, „Prokuratura i Prawo” 2013, nr 10, dodatek „Orzecznictwo”, poz. 26.
  48. Wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 30 grudnia 2016 r., sygn. II K 96/15, LEX nr 2191697.
  49. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 27 września 2019 r., sygn. VI Ka 688/19, LEX nr 3127900.
  50. Wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 4 stycznia 2021 r., sygn. III K 149/20, LEX nr 3122459.
  51. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 listopada 1995 r. w sprawie S.W. przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 20166/92.
  52. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 4 grudnia 2003 r. w sprawie M.C. przeciwko Bułgarii, skarga nr 39272/98.
  53. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 20 marca 2012 r. w sprawie C.A.S. i C.S. przeciwko Rumunii, skarga nr 26692/05.
  54. Wyrok Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii z dnia 22 lutego 2001 r. w sprawie Prokurator vs. Kunarac, Kowač i Vuković, sprawa nr IT-96-23.
  55. Pozostałe pisma i dokumenty urzędowe:
  56. Archiwum Państwowe w Lublinie, Prokuratura Sądu Okręgowego w Lublinie, Raporty dzienne Komendy Powiatowej Policji Państwowej w Lublinie, 1929, sygn. 2517.
  57. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny (druk nr 1091 z dnia 8 marca 2021 r.), https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/D7E9563477237B45C12586B70037B233/%24File/1091.pdf.
  58. Źródła internetowe:
  59. Sejm.gov.pl, Druk nr 1091, Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=1091, dostęp: 5 kwietnia 2024 r., dostęp: 5 kwietnia 2024 r.
  60. Zalecenie Rec(2002)5 Komitetu Ministrów do państw członkowskich w sprawie ochrony kobiet przed przemocą, https://www.niebieskalinia.pl/aktualnosci/aktualnosci/zalecenie-rec20025-komitetu-ministrow-do-panstw-czlonkowskich-w-sprawie-ochrony-kobiet-przed-przemoca, dostęp: 5 kwietnia 2024 r.

Podobne artykuły

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.