Tom 6 (2023)
Artykuły

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r. (K 1/20) w świetle koncepcji metafizycznych Arystotelesa

HTML
  • Michał Szymański
Michał Szymański
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
DOI: https://doi.org/10.37873/legal.2023.6.118

Opublikowane 29-12-2023

Słowa kluczowe

  • aborcja,
  • prawo do życia,
  • Arystoteles,
  • metafizyka

Jak cytować

Szymański, M. (2023). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r. (K 1/20) w świetle koncepcji metafizycznych Arystotelesa. The Legal Culture, 6. https://doi.org/10.37873/legal.2023.6.118

Prawa autorskie (c) 2023 The Legal Culture

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Abstrakt

Legalność aborcji to jeden z fundamentalnych problemów etycznych i prawnych – w wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r. (K 1/20) doszło do usunięcia z polskiego porządku prawnego tzw. przesłanki eugenicznej. Zwolennicy liberalizacji prawa do aborcji głoszą, że płód ludzki nie jest człowiekiem, dlatego przerwanie ciąży powinno być legalne. Kategorie wprowadzone do filozofii przez Arystotelesa (materia i forma oraz możność i akt) wskazują jednak, że płód jest człowiekiem – jest on, podobnie jak człowiek narodzony, jedną z form człowieka, który rozwija się od poczęcia aż do śmierci. Tym samym należy ocenić pozytywnie orzeczenie K 1/20, które zwiększyło ochronę prawną dzieci nienarodzonych.

HTML

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

  1. Adamus R., Przesłanka eugeniczna (embriopatologiczna) jako przesłanka legalnego przerywania ciąży – glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22.10.2020 r. (K 1/20), „Palestra” 2020, r. LXV, nr 756.
  2. Arystoteles, Polityka, Warszawa 2008.
  3. Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. 2. wydanie, Warszawa 2013.
  4. Bryk A., Obalenie „Roe v. Wade” w Stanach Zjednoczonych – początek kontrrewolucji czy kosmetyczna korekta prawa?, https://isk.org.pl/wp-content/uploads/2022/12/prof.-dr-hab.-Andrzej-Bryk-Obalenie-%E2%80%9ERoe-v.-Wade-w-Stanach-Zjednoczonych-–-poczatek-kontrrewolucji-czy-kosmetyczna-korekta-prawa.pdf, dostęp: 16 listopada 2023 r.
  5. Chodorowski Ł., Statut embrionu ludzkiego według Arystotelesa, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2018, r. 27, nr 1(105).
  6. Garlicki L., Art. 30 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, red. L. Garlicki, M. Zubik, wyd. II, LEX 2016.
  7. Gomułowicz A., Sędzia a prawo [w:] Kontrola konstytucyjności prawa a stosowanie prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, red. J. Królikowski, J. Podkowik, J. Sułkowski, Warszawa 2017.
  8. Krawczyk S., Zakaz aborcji w Trybunale. Czy ktoś naprawdę wierzy, że embrion jest w pełni człowiekiem?, https://oko.press/zakaz-aborcji-czy-ktos-naprawde-wierzy-ze-embrion-jest-w-pelni-czlowiekiem, dostęp 16 listopada 2023 r.
  9. Kulesza R., Starożytna Sparta, Poznań 2003.
  10. Łącki P., Wróblewski B., Niekonstytucyjność tzw. aborcji eugenicznej (embriopatologicznej). Schemat argumentacji Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 1/20, „Przegląd Konstytucyjny” 2023, nr 3, https://www.ejournals.eu/Przeglad-Konstytucyjny/First-View/Numer-3-2023/art/24261/, dostęp: 16 listopada 2023 r.
  11. Łętowska E., Wokół wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji, http://konstytucyjny.pl/ewa-letowska-wokol-wyroku-trybunalu-konstytucyjnego-w-sprawie-aborcji/, dostęp: 14 listopada 2023 r.
  12. Maroń G., Odwołania do szkół filozoficzno-prawnych w uzasadnieniach orzeczeń polskich sądów, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2020, nr 4(25). DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.4.65
  13. Morgan L.M., The Potentiality Principle from Aristotle to Abortion, „Current Anthropology” 2013, Vol. 54, Supplement 7. DOI: https://doi.org/10.1086/670804
  14. Piechowiak M., Rozdział III. Aksjologiczne podstawy polskiego prawa [w:] Synteza prawa polskiego od 1989 roku, red. T. Guz, J. Głuchowski, M. Pałubska, Warszawa 2013.
  15. Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012.
  16. Piechowiak M., Do Platona po naukę o prawach człowieka [w:] Księga Jubileuszowa Profesora Tadeusza Jasudowicza, red. J. Białocerkiewicz, M. Balcerzak, A. Czeczko-Durlak, Toruń 2004.
  17. Reale G., Historia filozofii starożytnej II. Platon i Arystoteles, Lublin 2001.
  18. Sandel M.J., The Ethical Implications of Human Cloning, „Perspectives In Biology and Medicine” 2005, Vol. 48, No. 2. DOI: https://doi.org/10.1353/pbm.2005.0063
  19. Stróżewski W., Teoria aktu i możności u Arystotelesa [w:] Nauka, religia, dzieje. Materia i forma. Potencja i akt. Czyn. XIII seminarium w serii seminariów z Castel Gandolfo, 25–27 września 2005, Lublin, red. J.A. Janik, Kraków 2006.
  20. Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. I, Warszawa 2009.
  21. Tobota D., Transcendencja Boga jako czystego aktu w ujęciu Tomasza z Akwinu, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2003, r. 12, nr 2 (46).
  22. Zoll A., Art. 148 [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117–211a, red. A. Zoll, W. Wróbel, LEX 2017.
  23. Akty prawne:
  24. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
  25. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
  26. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.).
  27. Źródła prawa międzynarodowego:
  28. Konwencja o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej w odniesieniu do zastosowań biologii i medycyny: Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie, Oviedo, 4 kwietnia 1997 r.
  29. Orzecznictwo:
  30. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 maja 1997 r., sygn. K 26/96.
  31. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 września 2008 r., sygn. K 44/07.
  32. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 grudnia 2014 r., sygn. K 52/13.
  33. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r., sygn. K 1/20.
  34. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2006 r., I KZP 18/06.
  35. Roe v. Wade, No. 70-18, 410 U.S. 113 (1973). DOI: https://doi.org/10.1016/S0001-2092(07)63145-7
  36. Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization, No. 19-1392, 597 U.S. 215 (2022).