Opublikowane 09-11-2020
Słowa kluczowe
- uprawnienie,
- prawo naturalne,
- prawo stanowione,
- sprawiedliwość,
- św. Tomasz z Akwinu
Jak cytować
Abstrakt
W interpretacjach tekstów Tomasza najwięcej nieporozumień budzi odróżnienie ius od lex. Na potrzeby tego opracowania przyjęto, że ius jest tym, co sprawiedliwe, czyli tym, co się każdemu słusznie należy. Dlatego zdecydowano się tłumaczyć ius jako „uprawnienie”. To pozwoliło, z kolei, uznać lex za „prawo” i uniknąć zawężającego tłumaczenia tego terminu jako „ustawa”. Wynikające z tego rozumienie relacji prawa i uprawnień dobitnie podkreśla prymat moralności nad prawem, szczególnie zaś prawem pozytywnym. To ostatnie w doktrynie św. Tomasza jest wyłącznie uszczegóławiającą interpretacją prawa naturalnego. Akwinata wymienia ponadto cztery konieczne warunki prawa: rozumność, dobro wspólne, kompetencję prawodawcy i promulgację. Prawo naturalne spełnia według Akwinaty te warunki, natomiast bez spełnienia któregokolwiek z nich nie ma prawa pozytywnego.
Downloads
Bibliografia
- Andrzejuk A., Problem pojęcia natury w pismach Tomasza z Akwinu, „Rocznik Tomistyczny” nr 7, 2018, s. 193–212.
- Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. V, Warszawa 1996.
- Bednarski F.W., La deduzione delle norme morali generali della legge naturali, Roma 1969.
- Dymerska-Byćkovas S., Andrzejuk A., Czesław Martyniak (1906–1939), [w:] Tomizm polski 1919–1954. Słownik filozofów, red. B. Listkowska i A. Andrzejuk, Radzymin 2014.
- Gogacz M., Mądrość buduje państwo. Człowiek i polityka. Rozważania filozoficzne i religijne, Niepokalanów 1993.
- Gogacz M., Okruszyny, Niepokalanów 1993.
- Gogacz M., Wprowadzenie do etyki chronienia osób, Warszawa 1998.
- Goszcz K., Andrzejuk A., Norma personalistyczna jako sposób ochrony osób w książce „Miłość i odpowiedzialność” Karola Wojtyły, [w:] Ochrona życia i zdrowia człowieka w nauczaniu Jana Pawła II, red. J. Czartoszewski, Warszawa 2006.
- Hajduk Z., Przyroda, natura, [w:] Encyklopedia filozofii przyrody, red. Z.R. Roskal, Lublin 2016.
- Krąpiec M.A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1993.
- Krąpiec M.A., Suwerenność – czyja?, Lublin 1996.
- Krokos J., Sumienie jako poznanie. Fenomenologiczne dopełnienie Tomaszowej nauki o sumieniu, Warszawa 2004.
- Łuszczyńska M., Filozofia prawa Czesława Martyniaka, Lublin 2008.
- Maritain J., Pisma filozoficzne, tłum. J. Fendrychowa, Kraków 1988.
- Martyniak Cz., Obiektywna podstawa prawa według św. Tomasza z Akwinu, [w:] tegoż, Dzieła, Lublin 2006.
- Płotka M., Eugeniusz Jarra o polskiej myśli politycznej, [w:] Filozofia na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie, red. M. Płotka, J. Pyłat i A. Andrzejuk, Warszawa–Londyn 2014.
- Thomae de Aquino, S., Summa Theologiae, Editiones Paulinae, Roma 1962.
- Tomasz z Akwinu, św., Dysputy o sumieniu. Dysputy problemowe o prawdzie. Kwestie 16 i 17, tłum. A. Białek, Lublin 2018.
- Tomasz z Akwinu, św., Traktat o sprawiedliwości, Summa teologii II-II, q. 57-80, tłum. W. Galewicz, Kęty 2016.
- Wielgus S., Ius gentium, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. V, Lublin 2004.
- Wielgus S., Polska średniowieczna doktryna ius gentium, Lublin 2006.
- Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1986.
- Zatorowski J., Syderesis et conscientia. Koncepcja podmiotowej normy moralnej w tekstach Tomasza z Akwinu – jej źródła i kontynuacje, Warszawa 2013.