Tom 6 (2023)
Varia

Nierozerwalność małżeństwa i instytucja rozwodu w polskiej tradycji prawnej

HTML
  • Rafał Kaczkowski
Rafał Kaczkowski
Akademicki Klub Myśli Społeczno-Politycznej „Vade Mecum” na KUL-u
DOI: https://doi.org/10.37873/legal.2023.6.114

Opublikowane 29-12-2023 — zaktualizowane 30-12-2023

Wersje

Słowa kluczowe

  • małżeństwo,
  • nierozerwalność,
  • rozwód,
  • prawo,
  • historia,
  • prawo rodzinne,
  • nieważność małżeństwa,
  • historia prawa
    • ...More
    Less

Jak cytować

Kaczkowski, R. (2023). Nierozerwalność małżeństwa i instytucja rozwodu w polskiej tradycji prawnej. The Legal Culture, 6. https://doi.org/10.37873/legal.2023.6.114 (Original work published 29 grudzień 2023)

Prawa autorskie (c) 2023 The Legal Culture

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Abstrakt

Instytucja rozwodu to zagadnienie prawne budzące silne emocje. Jak przedstawia się historia tej instytucji w Polsce? Czy jest ona zgodna z wielowiekową polską tradycją prawną? Stwierdzenie nieważności czy też rozwiązanie małżeństwa jest sprawą leżącą w gestii państwa czy Kościoła? Zwięzły przegląd historii kształtowania się procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa i instytucji rozwodu w polskiej tradycji prawnej rzuca światło na charakter przemian w tym zakresie oraz ułatwia wyciągnięcie wniosków co do pożądanego kierunku przemian, w jakim powinno zmierzać dzisiejsze prawo rodzinne, aby było słuszne i zgodne z polskim dziedzictwem prawnym.

HTML

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

  1. Konic H., Dzieje prawa małżeńskiego w Królestwie Polskiem (1818–1836), Kraków 1903, https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/115023/edition/126341/content, dostęp: 24 listopada 2023 r.
  2. Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2009.
  3. Szaniawski F., Jak Przepisy Kodeku Napoleona o Rozwodach rozumianemi bydź maią? Rzecz czytana na publicznem posiedzeniu Szkoły Prawa, Warszawa 1811, https://crispa.uw.edu.pl/object/files/414562/display/PDF, dostęp: 15 listopada 2023 r.
  4. Przygodzki J., Kodeks Napoleona i jego recepcja w Księstwie Warszawskim, „Prawo i Więź” 2022, nr 4(42), https://doi.org/10.36128/priw.vi42.487.
  5. Lipska M., Wpływ prawa kanonicznego na osobowe prawo małżeńskie w Polsce przedrozbiorowej [w:] Matrimonium spes mundi. Małżeństwo i rodzina w prawie kanonicznym, polskim i międzynarodowym. Księga dedykowana ks. prof. Ryszardowi Sztychmilerowi, red. T. Płoski, J. Krzywkowska, Olsztyn 2008.
  6. Strawska-Rippel A., O przeszkodach do zawarcia małżeństwa w międzywojennej Polsce na przykładzie prawa węgierskiego obowiązującego na Spiszu i Orawie, „Z Dziejów Prawa” 2020, t. 13(21), https://doi.org/10.31261/ZDP.2020.20.18.
  7. Gołąb S., Polskie prawo małżeńskie w kodyfikacji, Warszawa 1932, https://dlibra.kul.pl/dlibra/publication/41176/edition/36532/content, dostęp: 20 listopada 2023 r.
  8. Jawoski W., Prawo cywilne na ziemiach polskich, t. I, Źródła. Prawo małżeńskie osobowe i majątkowe, Warszawa–Kraków 1919, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/19919/edition/27374/content?format_id=2, dostęp: 24 listopada 2023 r.
  9. Pelczar J.S., Prawo małżeńskie katolickie z uwzględnieniem prawa cywilnego obowiązującego w Austryi, w Prusach i w Królestwie Polskiem, Kraków 1882, https://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication/15857/edition/14582/content?ref=desc, dostęp: 24 listopada 2023 r.
  10. Abraham W., Prawo małżeńskie kościelne w porównaniu z prawem małżeńskiem austryjackiem. Cz. 1, Lwów 1911, https://dlibra.kul.pl/dlibra/publication/5200/edition/1619/content, dostęp: 24 listopada 2023 r.
  11. Zakrzewski P., Prawo małżeńskie w II Rzeczypospolitej – nieudane próby normalizacji, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2015, nr 2, https://wpia.uwm.edu.pl/czasopisma/sites/default/files/uploads/KPP/2015/2/97-101.pdf, dostęp: 20 listopada 2023 r.
  12. Sochaniewicz K., Rozwody na Rusi Halickiej w XV i XVI wieku, Lwów 1929, https://pbc.biaman.pl/dlibra/publication/6159/edition/6212/content, dostęp: 16 listopada 2023 r.
  13. Pomianowski P., Rozwód w XIX wieku na centralnych ziemiach polskich. Praktyka stosowania Kodeksu Napoleona w latach 1808–1852, Warszawa 2018, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/17772/rozwod-w-19-wieku-ebook%202020.pdf?sequence=6&isAllowed=y, dostęp: 25 sierpnia 2023 r.
  14. Szymański A., Społeczne znaczenie rozwodów, Lublin 1931, http://www.ptps.org.pl/muzeum_pliki/1385068095.pdf, dostęp: 24 listopada 2023 r.
  15. Korzeniewska A., Słyszewska J., Prawo małżeńskie w Kodeksie Napoleona, „Studia Prawnoustrojowe” 2004, nr 3, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_Prawnoustrojowe/Studia_Prawnoustrojowe-r2004-t-n3/Studia_Prawnoustrojowe-r2004-t-n3-s169-192/Studia_Prawnoustrojowe-r2004-t-n3-s169-192.pdf, dostęp: 24 listopada 2023 r.
  16. Niczyporuk P., Zawarcie małżeństwa ‘liberorum procereandorum causa’ w prawie rzymskim, „Zeszyty Prawnicze” 2014, t. 14, nr 3, https://doi.org/10.21697/zp.2014.14.3.09.
  17. Pomianowski P., Z problematyki rozwodów w Księstwie Warszawskim, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2013, t. LXV, z. 2, https://doi.org/10.14746/cph.2013.65.2.04.
  18. Źródła prawne:
  19. Anonim tzw. Gall, Galli Chronicon [w:] Monumenta Poloniae Historica. Pomniki dziejowe Polski. Wydał August Bielowski, t. 1, Lwów 1864, https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/9072/edition/14880/content, dostęp: 14 listopada 2023 r.
  20. Akty prawne:
  21. Polska
  22. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483).
  23. - Dekret z dnia 25 września 1945 r. – Prawo małżeńskie (Dz. U. Nr 48, poz. 270).
  24. - Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59).
  25. Historyczne
  26. - Kodeks cywilny Królestwa Polskiego (Prawo z r. 1825). Objaśniony motywami do prawa i jurysprudencją. Zebrał Juliusz Walewski Adwokat przy Sądzie Appellacyjnym Krol. Pol. Księga I, Warszawa 1872, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/78267/PAd_16854.pdf, dostęp: 24 listopada 2023 r.
  27. - Kodex Napoleona z przypisami. Xsiąg trzy, Warszawa 1810, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/3661/edition/6697/content?format_id=2, dostęp: 28 sierpnia 2023 r.
  28. - Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 44, poz. 267).
  29. Austria
  30. Historyczne
  31. Powszechna księga ustaw cywilnych dla wszystkich, krajów dziedzicznych niemieckich Monarchji austryjackiéj. Z późniejszemi odnośnemi ustawami i rozporządzeniami, Cieszyn 1875, https://sbc.org.pl/Content/316366/Publikacja-KC-7239.pdf, dostęp: 28 sierpnia 2023 r.
  32. Malta
  33. Konstytucja Malty, przeł. J. Winczorek, Warszawa 2007.
  34. Niemcy
  35. Historyczne
  36. Niemiecki kodeks cywilny wraz z ustawą wprowadczą, cz. 2, Bydgoszcz 1922, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/22404/edition/34281/content?format_id=2, dostęp: 25 sierpnia 2023 r.
  37. Prusy
  38. Historyczne
  39. Powszechne prawo kraiowe dla państw pruskich, cz. 2, t. 1, [w:] Powszechne prawo kraiowe, t. 3, Poznań 1826, https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/61734/edition/77553/content, dostęp: 25 sierpnia 2023 r.
  40. Rosja
  41. Historyczne
  42. Prawo o małżeństwie, [w:] Dziennik praw Królestwa Polskiego, t. 18, nr 64–65, Warszawa 1836, https://pbc.biaman.pl/dlibra/publication/9033/edition/8639/content, dostęp: 28 sierpnia 2023 r.
  43. Źródła prawa międzynarodowego:
  44. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz. U z 1993 r Nr 61, poz. 284).
  45. Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318).
  46. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 83 z dnia 30 marca 2010 r.).
  47. Źródła internetowe:
  48. ustaw Mentzena. Katalog propozycji ustaw Sławomira Mentzena, 104. Wprowadzenie możliwości zawarcia nierozerwalnego małżeństwa, https://web.archive.org/web/20190922121419/https://100ustawmentzena.pl/ustawy/104-wprowadzenie-mozliwosci-zawarcia-nierozerwalnego-malzenstwa, dostęp: 23 listopada 2023 r.
  49. Główny Urząd Statystyczny, Infografika – Rozwody 2015, https://stat.gov.pl/infografiki-widzety/infografiki/infografika-rozwody-2015-15-lutego-dzien-singla,51,1.html, dostęp: 23 listopada 2023 r.
  50. Ojczyk J., Małżeństwo według Mentzena. Prawo na to nie pozwala, https://businessinsider.com.pl/prawo/mentzen-chce-nierozerwalnych-malzenstw-prawo-na-to-nie-pozwala/m14d56l, dostęp: 29 sierpnia 2023 r.
  51. Kancelaria-kanoniczna.com, Stwierdzenie nieważności małżeństwa – Statystyki, https://kancelaria-kanoniczna.com/stwierdzenie-niewaznosci-malzenstwa-statystyki/, dostęp: 29 sierpnia 2023 r.
  52. Portalstatystyczny.pl, W Polsce rośnie liczba rozwodów, https://portalstatystyczny.pl/w-polsce-rosnie-liczba-rozwodow, dostęp: 23 listopada 2023 r.