Tom 6 (2023)
Artykuły

Nabywanie osobowości prawnej przez kościelne jednostki organizacyjne jako przykład causae mixtae

HTML
DOI: https://doi.org/10.37873/legal.2023.6.116

Opublikowane 29-12-2023

Słowa kluczowe

  • kościoły i inne związki wyznaniowe,
  • prawo wyznaniowe,
  • osobowość prawna,
  • współpraca państwa i kościoła

Jak cytować

Bernaciński, Łukasz. (2023). Nabywanie osobowości prawnej przez kościelne jednostki organizacyjne jako przykład causae mixtae. The Legal Culture, 6. https://doi.org/10.37873/legal.2023.6.116

Prawa autorskie (c) 2023 The Legal Culture

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Abstrakt

Autonomia i niezależność kościołów i państwa – każdego w swoim zakresie oznacza, że w obszarze funkcjonowania obu podmiotów wyodrębnić można ich sprawy własne. Współdziałanie wspólnot religijnych i państwa skutkuje zarysowaniem także takich sfer, które można zaliczyć do spraw mieszanych, w których podmioty te muszą współdziałać. Przykładem w tym zakresie pozostaje nabywanie osobowości cywilnoprawnej przez kościelne jednostki organizacyjne. W artykule opisano różnorodne sposoby nabywania osobowości prawnej przez wyżej wymienione jednostki, pod kątem zarysowania i analizy sfer współdziałania władzy kościelnej i państwowej dla osiągnięcia przedmiotowego skutku. W odniesieniu do stowarzyszeń wyznaniowych, organizacji świeckich zakładanych dla realizacji celów religijnych oraz fundacji kościelnych ukazane zostały także wybrane obszary ich funkcjonowania objęte współdziałaniem wspólnot religijnych i państwa. Całość kończy wniosek o konieczności uproszczenia procedur i zapewnienia pewności obrotu prawnego, które to cele można osiągnąć tworząc odpowiedni rejestr.

HTML

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

  1. Literatura:
  2. Cioch H., Fundacje niesamodzielne [w:] Prace cywilistyczne. Księga pamiątkowa dla uczczenia 40-lecia pracy naukowej profesora Jana J. Winiarza, red. S. Wójcik, Warszawa 1990.
  3. Cioch H., Fundacje kościelne [w:] H. Cioch, A. Kidyba, Ustawa o fundacjach. Komentarz, Warszawa 2010.
  4. Cioch H., Istota fundacji kościelnych [w:] Divina et humana. Księga jubileuszowa w 65. Rocznicę urodzin księdza profesora Henryka Misztala, red. A. Dębiński, W. Bar, P. Stanisz, Lublin 2001.
  5. Cioch H., Prawo fundacyjne, Warszawa 2011.
  6. Czarny P., Naleziński B., Wolność zrzeszania się [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
  7. Florczak-Wątor M., Art. 58. Wolność zrzeszania się [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
  8. Góralski W., Pieńdyk A., Zasada niezależności i autonomii państwa i Kościoła w konkordacie polskim z 1993 roku, Warszawa 2000.
  9. Januchowski A., Uzyskiwanie osobowości prawnej przez związki wyznaniowe i ich jednostki organizacyjne – zagadnienia wybrane, „Rejent” 2009, nr 5.
  10. Krukowski J., Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2008.
  11. Krukowski J., Prawo chrześcijan do stowarzyszania się i możliwości jego realizacji w prawie kanonicznym i polskim, „Kościół i Prawo” 1991, t. 9.
  12. Kuczma P., Wolność zrzeszania się [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
  13. Malesa W., Wawrzaszek A., Rejestr wyznaniowych osób prawnych – wybrane zagadnienia na przykładzie jednostek Kościoła katolickiego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2014, nr 17. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.5123
  14. Matwiejuk J., Pozycja prawna organizacji kościelnych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego i bractw prawosławnych [w:] Studia nad dziejami i kulturą Kościoła Prawosławnego w Rzeczypospolitej, red. P. Chomik, Białystok 2004.
  15. Mezglewski A., Prawo do zrzeszania się w celach religijnych [w:] A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011.
  16. Misztal H., Osobowość cywilnoprawna kościołów i innych związków wyznaniowych [w:] A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011.
  17. Olszówka M., Objaśnienia do art. 25 [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
  18. Radecki G., Fundacje zakładane przez kościelne osoby prawne (zagadnienia wybrane), „Rejent” 2004, nr 11.
  19. Radecki G., Fundacje zakładane przez osoby prawne Kościoła katolickiego w Polsce, Katowice 2009.
  20. Radecki G., Organy osób prawnych Kościoła katolickiego w Polsce (na styku prawa kanonicznego i prawa cywilnego), „Rejent” 2003, nr 7–8.
  21. Rakoczy B., Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2008.
  22. Rynkowski M., Sądy wyznaniowe we współczesnym europejskim porządku prawnym, Wrocław 2013.
  23. Uruszczak W., Recepcja prawa kanonicznego w obowiązującym prawie polskim, „Annales Canonici” 2007, t. 3.
  24. Sarnecki P., Prawo o stowarzyszeniach. Komentarz, Warszawa 2007.
  25. Sokolewicz W., Wojtyczek K., Art. 58 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, red. L. Garlicki, M. Zubik, wyd. II, Warszawa 2016.
  26. Tuleja P., Art. 25. Zasada równouprawnienia, autonomii kościołów i innych związków wyznaniowych oraz bezstronności państwa [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja.
  27. Uruszczak W., Zarzycki Z., Prawo wyznaniowe. Zbiór przepisów, Kraków 2003.
  28. Walencik D., Fundacje zakładane przez osoby prawne Kościoła katolickiego w Polsce a fundacje pobożne, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2013, t. 16.
  29. Wróbel A., Wolność zrzeszania się i wolność zgromadzeń w świetle art. 11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności [w:] Szkoła praw człowieka. Teksty wykładów, Warszawa 1996.
  30. Zarzycki Z., Tryby nabywania osobowości prawnej przez kościelne osoby prawne w Polsce [w:] Kościoły i inne związki wyznaniowe w służbie dobru wspólnemu, red. W. Uruszczak, K. Krzysztofek, M. Mikuła, Kraków 2014.
  31. Akty prawne:
  32. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
  33. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o stosunku Państwa do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, nie posiadającego hierarchji duchownej (Dz. U. Nr 38, poz. 363 z późn. zm.).
  34. Dekret z dnia 31 grudnia 1956 r. o organizowaniu i obsadzaniu stanowisk kościelnych (Dz. U. z 1957 r. Nr 1, poz. 6).
  35. Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 30, poz. 241 z późn. zm.).
  36. Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 30, poz. 240 z późn. zm.).
  37. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).
  38. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2023 r. poz. 166).
  39. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. z 2023 r. poz. 265).
  40. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1347 z późn. zm.).
  41. Ustawa z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 544).
  42. Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 509).
  43. Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r. poz. 483).
  44. Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2616).
  45. Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1874).
  46. Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 85).
  47. Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 51).
  48. Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1798).
  49. Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 8).
  50. Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 47).
  51. Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r. poz. 13).
  52. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1526 ze zm.).
  53. Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2022 r. poz. 1389).
  54. Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. U. poz. 2264).
  55. Obwieszczenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 29 lipca 1999 r. o wykonaniu Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską (Dz. U. Nr 63, poz. 727).
  56. Akty normatywne prawa Kościoła katolickiego:
  57. Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus (25.01.1983), AAS 75 (1983); tekst polski w: Kodeks Prawa Kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
  58. Źródła prawa międzynarodowego:
  59. Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318).
  60. Orzecznictwo:
  61. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2005 r., sygn. V CK 506/04.
  62. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 sierpnia 2017 r., sygn. II GSK 1974/15.