Tom 7 (2024)
Artykuły

Godność ludzka dziecka nienarodzonego w ujęciu jurydycznym

HTML
  • Grzegorz Górka
Grzegorz Górka
Collegium Intermarium
cover

Opublikowane 30-12-2024 — zaktualizowane 30-12-2024

Wersje

Słowa kluczowe

  • Godność ludzka poczęcie, prawo do życia, Konstytucja RP.

Prawa autorskie (c) 2024 The Legal Culture

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Jak cytować

Górka, Grzegorz. 2024. “Godność Ludzka Dziecka Nienarodzonego W ujęciu Jurydycznym”. The Legal Culture 7 (December). https://doi.org/10.37873/legal.2024.7.127.

Abstrakt

Moment wyznaczenia początku życia ludzkiego budzi coraz większe kontrowersje. Od jakiego etapu właściwie rozpoczyna się życie ludzkie i od kiedy możemy mówić o przysługującej nienarodzonemu jeszcze człowiekowi przyrodzonej godności? W artykule podjęto próbę odpowiedzi na te pytania na podstawie wybranego orzecznictwa oraz prawodawstwa krajowego i międzynarodowego oraz wskazano konsekwencje i zagrożenia prawne oraz etyczne podejmowanych prób przesunięcia tego etapu rozwoju.

HTML

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

  1. Literature:
  2. Bartel H., Embriologia, Warszawa 2020.
  3. Bieńkowska D., Kozłowski R., Prawa człowieka. Uniwersalizm a partykularyzm godności, Poznań 2018.
  4. Bosek L., Opinia „Czy sprecyzowanie konstytucyjnej ochrony życia przez słowa «od momentu poczęcia do naturalnej śmierci» obejmie ochronę życia ludzkiego powstającego w zapłodnieniu pozaustrojowym oraz ochronę przeciwko interwencji w genomie ludzkim zmierzającej do osiągnięcia zmian genetycznych?” [in:] Biuro Analiz Sejmowych, Konstytucyjna formuła ochrony życia. Seminarium Biura Analiza Sejmowych, 2007, https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/EF539D2C23CBE8ADC125726F003C2FD0/$file/993%20Konstytucji.pdf, accessed on December 17, 2023.
  5. Chazan B., „Służba Życiu. Zeszyty Problemowe” 2005, No. 2.
  6. Dębska M., Dębski R., Rigamonti M., Bez znieczulenia. Jak powstaje człowiek, Warszawa 2014.
  7. Drewniowska K., Systemy ochrony praw człowieka [prezentacja do przedmiotu Prawa człowieka i systemy ich ochrony, Stacjonarne studia prawa 2020/2021], https://prawo.uni.wroc.pl/sites/default/files/students-resources/PRAWA%20CZŁOWIEKA%20SSP%20-%20SYSTEMY%20OCHRONY%20PRAW%20CZŁOWIEKA.pdf, accessed on August 26, 2024.
  8. Drozdowska U., Wykładnia art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i poglądów doktryny prawa, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2016, Vol. 15, Issue 1.
  9. Grabowski R., Opinia prawna do projektu ustawy o zmianie Konstytucji RP z uwzględnieniem pytania, czy możliwa jest inkorporacja art. 4a ust. 1 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży do art. 38 Konstytucji [in:] Biuro Analiz Sejmowych, Konstytucyjna formuła ochrony życia. Seminarium Biura Analiza Sejmowych, 2007, https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/EF539D2C23CBE8ADC125726F003C2FD0/$file/993%20Konstytucji.pdf, accessed on December 17, 2023.
  10. Granat M., Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, „Państwo i Prawo” 2014, No. 8.
  11. Holy Bible, King James Version, https://www.bible.com/bible/1/GEN.1.KJV, accessed on December 10, 2023.
  12. Hołub G., Godność osobowa dziecka nienarodzonego [in:] Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, eds. J. Dziedzic, P. Guzdek, Kraków 2013.
  13. Kulczyk M., Puppinck G., Godność życia ludzkiego w świetle Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, „Kultura Prawna” 2018, Vol. 1, No. 2.
  14. Mazurek F.J., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001.
  15. Muzalewski M., Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 18.10.2011 r. w sprawie Brüstle, C-34/10, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2012, 12(2).
  16. Nabielec K., Zmienność w ludzkim genomie, https://e-biotechnologia.pl/artykuly/zmiennosc-w-ludzkim-genomie/, accessed on August 23, 2024.
  17. Obelenienė B., Narbekovas A., Human dignity as a universal moral dimension of the preparation of youth for marriage and family life [in:] Strengthening Families, eds. J. Stala, J. Garmaz, Kraków 2016.
  18. Papieska Komisja Biblijna, „Czym jest człowiek?” (Ps 8,5). Zarys antropologii biblijnej, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/pcb_documents/rc_con_cfaith_doc_20190930_cosa-e-luomo_pl.html, accessed on December 10, 2023.
  19. Puppinck G., Degeneracja praw człowieka, Kraków 2021.
  20. Rodziński A., U podstaw kultury moralnej, „Roczniki Filozoficzne” 1968, Vol. XVI, Issue 2.
  21. Roszkiewicz J., Prawo nasciturusa do życia w prawie konstytucyjnym i prawie międzynarodowym, „Forum Prawnicze” 2017, No. 4(42).
  22. Schulz K.N., Harrison M.M., Mechanisms regulating zygote genome activation, „Nature Reviews Genetics” 2019, Vol. 20, https://doi.org/10.1038/s41576-018-0087-x.
  23. Svoboda P., Mammalian zygotic genome activation, „Seminars in Cell & Developmental Biology” 2018, Vol. 84, https://doi.org/10.1016/j.semcdb.2017.12.006.
  24. System ochrony praw człowieka w RP, ed. H. Zięba-Załucka, Rzeszów 2015.
  25. Szczucki K., W poszukiwaniu legitymizacji etycznej zasad odpowiedzialności karnej, Warszawa 2020.
  26. Szymonik M., Filozoficzne podstawy kategorii godności człowieka w ujęciu personalizmu szkoły lubelskiej, Lublin 2015.
  27. The United States Conference of Catholic Bishops, Respect for Unborn Human Life: The Church’s Constant Teaching, https://www.usccb.org/issues-and-action/human-life-and-dignity/abortion/respect-for-unborn-human-life, accessed on January 1, 2024.
  28. Troszyński M., Położnictwo – ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa 2003.
  29. Trzaskowski R., Ocena cywilnoprawnych konsekwencji zmiany art. 38 Konstytucji RP proponowanej w projekcie zawartym w druku sejmowym nr 993 [in:] Biuro Analiz Sejmowych, Konstytucyjna formuła ochrony życia. Seminarium Biura Analiza Sejmowych, 2007, https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/EF539D2C23CBE8ADC125726F003C2FD0/$file/993%20Konstytucji.pdf, accessed on December 17, 2023.
  30. Tytko M.M., Obrona życia ludzkiego i człowieczeństwa osób niepełnosprawnych w okresie prenatalnym na łamach periodyku „Służba Życiu” [in:] Rodzina. Powołanie – zadania – zagrożenia. Praca zbiorowa, ed. J. Zimny, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/6394/tytko_obrona_zycia_ludzkiego_i_czlowieczenstwa_osob_niepelnosprawnych.pdf, accessed on December 17, 2023.
  31. Urbańczyk M., Idea godności człowieka w orzecznictwie Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych Ameryki, Poznań 2019.
  32. Wolman W., Godność dziecka jako kategoria antropologiczno-pedagogiczna, Warszawa 2021.
  33. Yuan S. et al., Human zygotic genome activation is initiated from paternal genome, „Cell Discovery” 2023, Vol. 9, https://doi.org/10.1038/s41421-022-00494-z.
  34. Zalewski B., Conceived child as a subject of right to life, „Kultura Prawna” 2018, Vol. 1, No. 2.
  35. Zoll A., Skąd pochodzi ludzka godność?, https://www.tygodnikpowszechny.pl/skad-pochodzi-ludzka-godnosc-30426, accessed on December 10, 2023.
  36. Legal acts:
  37. The Constitution of the Republic of Poland of April 2nd, 1997 (Journal of Laws, No. 78, item 483).
  38. Act of January 7, 1993 on family planning, protection of the human fetus, and the conditions of permissibility of abortion (Journal of Laws of 2022, item 1575).
  39. Charter of the United Nations, 1945, https://treaties.un.org/doc/Publication/CTC/uncharter-all-lang.pdf, accessed on August 26, 2024.
  40. Universal Declaration of Human Rights – English, 1948, https://www.ohchr.org/en/human-rights/universal-declaration/translations/English, accessed on December 10, 2023.
  41. European Convention of Human Rights, 1950, https://www.echr.coe.int/documents/d/echr/Convention_ENG, accessed on January 8, 2024.
  42. Declaration of the Rights of the Child, 1959, https://digitallibrary.un.org/record/195831?v=pdf, accessed on January 8, 2024.
  43. International Covenant on Civil and Political Rights, 1966, https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/international-covenant-civil-and-political-rights, accessed on December 17, 2023.
  44. International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, 1966, https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/international-covenant-economic-social-and-cultural-rights, accessed on August 26, 2024.
  45. Convention on the Rights of the Child, 1989, https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-rights-child, accessed on August 26, 2024.
  46. Judgements:
  47. Judgement of the Constitutional Tribunal of May 28, 1997, K 26/96; OTK 1997, No. 2, item 19.
  48. Judgment of the Constitutional Tribunal of April 4, 2001, K 11/00, OTK 2001, No. 3, item 54.
  49. Judgement of the Constitutional Tribunal of January 27, 2004, K 14/03; OTK-A 2004, No. 1, item 1.
  50. Judgement of the Constitutional Tribunal of September 30, 2008, K 44/07; OTK-A 2008, No. 7, item 126.
  51. Judgement of the Constitutional Tribunal of October 22, 2020, K 1/20, OTK ZU 2021, item 4.
  52. The Supreme Court’s judgment of November 21, 2003, V CK 16/03, OSNC 2004, No. 6, item 104.
  53. Judgement of The Court of Justice of the European Union of October 18, 2011, C-34/10 Oliver Brüstle v. Greenpeace eV, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:62010CJ0034, accessed on January 8, 2024.
  54. Judgement of the European Court of Human Rights of July 8, 2004, Vo v. France, Application No. 53924/00, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22appno%22:[%2253924/00%22],%22itemid%22:[%22001-61887%22]}, accessed on January 8, 2024.
  55. Judgement of the European Court of Human Rights of August 27, 2015, Parrillo v. Italy, Application no. 46470/11, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-157263%22]}, accessed on 8 January 2024.
  56. Other documents and official letters:
  57. Announcement of the Prime Minister of January 27, 2021, on the publication of the grounds for the judgment of the Constitutional Tribunal in the case ref. no. K 1/20, together with dissenting opinions to the judgment and dissenting opinions to its grounds (Polish Monitor of 2021 item 114).
  58. Annual Report of The Inter-American Commission on Human Rights, 1980–1981. Inter-American Commission of Human Rights, Resolution Nº 23/81, Case 2141 (United States), Oea/Ser.L/V/Ii.54, Doc. 9 Rev. 1, 16 October 1981, https://www.cidh.org/annualrep/80.81eng/USA2141b.htm, accessed on 17 December 2023.

Podobne artykuły

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.